یادگیری هنر برای بچه ها و اهمیت آن برای کسب مهارت های مورد نیازشان

ممکن است بعضی ها مطالعه و آموزش هنر را کاری لوکس و فعالیتی اضافه بدانند؛ اما واقعیت این است که فعالیت های ساده و خلاقانه ی هنری پایه های حیاتی رشد کودک محسوب می شود.
دانشمندان علوم تربیتی متوجه شده اند، امروزه فراگیری و رشد فعالیت های خلاقانه و تفسیر و تاویل زیبایی شناسی هنری و تصویری، در طول رشد کودکان، از اهمیت بیشتری نسبت به فاکتور های رشد و یادگیری دارد. در این میان ثابت شده است تاثیر آموزه های هنری بر روی بچه ها، به صورت مستقیم بر روی کسب مهارت های دیگر مورد نیاز در طول زندگی آنها موثر، و ارتباط تنگاتنگی با کسب آنها دارد.

در ادامه به ارتباط یادگیری هنر و مهارت آموزی های مورد نیاز بچه ها می پردازیم:

یادگیری هنر و ارتباط آن با مهارتهای حرکتی:

شاید باورتان نشود که همین حرکات ساده ای که با خلق هنری همراه هستند مثل در دست گرفتن قلمو یا حرکت دادن مداد رنگی روی کاغذ، برای رشد مهارت های حرکتی خردسالان بسیار حیاتی محسوب می شوند.
طبق تحقیقات موسسات ملی سلامت آمریکا National Institutes of Health)، همزمان با پروسه رشد، بچه های ۳ ساله لازم است توانایی کشیدن دایره را داشته باشند و بتوانند قیچی بی خطر(کاغذ بر) را به راحتی در دست بگیرند.
همچنین کودکِ ۴ ساله باید بتواند یک مربع را به راحتی بکشد و صاف بریدنِ با قیچی را به راحتی انجام دهد.
به خاطر همین است که خیلی از برنامه های آموزشی مهدهای کودک روی کار با قیچی تاکید می کنند چرا که سبب رشد مهارت هایی می شود که بچه ها برای طراحی کردن لازم دارند.

با دقت بر روی همین نکات ساده و شاید ابتدایی که به صورت مستقیم به یادگیری هنری بچه ها مربوط می شود و مثال هایی از آنها گفته شد، می توانید به راحتی متوجه ارتباط عمیق آنها با کسب مهارت های حرکتی آنها شد.

اهمیت یادگیری هنر در رشد زبانی:

بعضی از پدر و مادرها از زمانی که کودکان شروع به یادگیری زبان می کنند، و یا به عبارت دیگر زبان باز می کنند به صورت نامحسوس و گاه ناخواسته کار زبان آموزی را با آموزش های هنری همراه می کنند و این روند در یادگیری مهارت زبانی آنها خیلی تاثیر گذار است.
برای کودکان خردسال هم زمان با انجام کارهای هنری یا حتی صحبت و بحث کردن راجع به آن، این شانس را به آنها می دهد تا نام رنگ ها، شکل ها و یا اسم فعالیت هایی که انجام می دهند را به خوبی بشناسند و آنها را یاد بگیرند.

زمانی که کودک تنها ۱ سال دارد، پدر و مادرها می توانند به سادگی یک کاغذ را به شکل کروی مچاله کرده و آن را “توپ” نام گذاری کنند و کودک را با همان اثر لحظه ای هنری سرگرم نمایند.
کودکان دبستانی می توانند از کلمه ها یا عبارات توصیفی استفاده کنند و اثر هنری خودشان را به هر شکلی که باشد (نقاشی، کاردستی و …)، به این شکل توضیح دهند و یا حتی راجع به احساساتی حرف بزنند که زمان برخورد با آثار متفاوت هنری در آن ها به وجود می آید.
همه ی این فعالیت ها نشان می دهد که چقدر ارتباط با هنر، خلاقیت و توصیف هنری می تواند مهارت های زبانی کودکان را در دوره های مختلف به شیوه های گوناگون بسط و رشد دهد.

مهارت حل مسئله و ارتباط آن با موضوع هنر:

فرقی نمی کند کودک خردسالی که می‌خواهد بیابد لکه خیس روی شلوارش از چه چیزی ساخته شده و یا دانشمندی که تصمیم دارد به هر شکلی که شده درمانی برای یک بیماری لاعلاج کشف کند، هر دویشان یک مسیر و روند یکسان تفکر و حل مسئله را به کار می‌گیرند.

از طریق مهارت حل مسئله است که بچه ها مهارت‌های فکری‌شان را می‌سازند و آن را رشد می دهند. همچنین آموزش یادگیری حل مسئله به کودکان سبب افزایش توانایی های اجتماعی، عاطفی، اخلاقی، بدنی و زیباشناسی آن‌ها می‌شود.

بنا بر تحقیقاتی با محوریت موضوع هنر، آموزش هنر بر قدرت حل مسئله ی کودک تاثیر گذاشته و مهارت تفکر انتقادی او را می افزاید.
تجربه ی تصمیم گیری و انتخاب هنگام خلق یک اثر هنری، بعدها در زندگی کودک به او کمک می کند.
مری ان کول (MarryAnn Kohl)  هنرمند، نویسنده و نظریه پرداز حوزه ی آموزش هنری به کودکان می گوید:
” اگر کودکان در حال تفکر و کشف و تجربه و امتحان ایده های جدید باشند، خلاقیت شانسی برای شکوفا شدن پیدا می کند.”

یادگیری هنر و اهمیتش در سواد دیداری کودکان:
طراحی، نقاشی، دست ورزی های مختلف، ساخت تندیس، کاردستی ها، کلاژ و … همه، مهارت های بصری- فضایی کودک را، که امروزه می دانیم چقدر حیاتی و مهم هستند رشد و ارتقاء می دهد.
با پیشرفت های انجام شده و توسعه رسانه های نوظهور در زندگی انسان، امروزه حتی کودکان خردسال توانایی کار کردن با گوشی های هوشمند و تبلت ها را دارند. این مسئله به این معناست که این نسل از کودکان، قبل از اینکه حتی خواندن و نوشتن بیاموزند، از طریق گرافیکی و به شکل دیداری اطلاعات دریافت میکنند.
این اطلاعات شامل سیگنال هایی است که از تصاویر، شکل ها و یا اشیاء سه بعدی دنیای مجازی، کتاب ها و تلویزیون دریافت می کنند.
دکتر کری فری‌دِم (Dr. Kerry Freedom) ، رئیس بخش آموزش هنر و دیزاین دانشگاه نورترن می گوید:
” والدین باید آگاه باشند که بچه های امروز از منابع گرافیکی بیش از هر زمانی اطلاعات دریافت می کنند.”
یادگیری هنر به بچه ها می آموزد که چطور تفسیر و نقد کنند و چگونه از اطلاعات دیداری خود بهره مند شوند و تصمیمات درست خود را بر اساس آن بگیرند.
دانش بصری می تواند مهارت های دیگر بچه ها را به شکل مطلوبی گسترش دهد، برای مثال سمبولیسم گرافیکی، مخصوصا در انتخاب هوشمندانه محصولات به کودکان کمک می کند تا در دنیای مارکتینگ و برندینگ آینده شان خود را گم نکنند. و در این رابطه بتوانند تصمیم درست را اتخاذ نمایند.

اهمیت یادگیری هنر در مهارت خلاقیت:

پرورش خلاقیت از راه هنر یکی از روش های شناسایی استعدادها و توانمندی های بچه ها می باشد. هنر به عنوان یک مجموعه وسیع، در طول تاریخ نقش ارزنده ای در شکل گیری جوامع بشری داشته است. هنر زبان مشترک بین تمامی انسان ها محسوب می شود. از طریق هنر می توان با کودکان ارتباط برقرار کرد. سنین کودکی بهترین زمان برای کشف استعداد هنری است. پرورش خلاقیت کودکان از طریق هنر یکی از راه هایی است که می توانید از آن برای کشف استعداد آنها استفاده کنید.

زمانی که کودکان به ابراز وجود و خطر کردن در حین خلق آثار هنری تشویق می شوند، حسی از کشف در آنها پدیدار می شود که بعد ها در زندگی بزرگسالانه شان خیلی به کمک آنها می آید.
دکتر کری.فری‌دِم که قبلا نیز از او یاد کردیم در همین رابطه می گوید:
” جامعه به انسان هایی که برای حرکت به جلو به نیاز دارد که افراد متفکر و خلاقی هستند و همواره به دنبال راه حل های جدید و بهبود وضع هستند و نه آن هایی که فقط دنباله رو و منفعل عمل می کنند.”
“حال هنر، تمرینی است که فرد تفکر و روند بهبود مسائل از طریق اندیشه ورزی را تجربه کند!”

اهمیت یادگیری هنر در آگاهی فرهنگی:

ما در جامعه ای با انبوهی از خرده فرهنگ ها زندگی میکنیم که ممکن است این جامعه درست برای کودک ما تصویر نشود. ممکن است از طریق زیبایی شناسی و خصوصیات یک اسباب بازی یا عروسک (مو، رنگ و بافت) پیام های نژادپرستانه یا جنس گرایانه به کودک منتقل شود.

حال اگر به کودک از طریق آموزش، نوعی تفسیر و نقد اثر هنری و محصول دیزاین شده یاد داده شود؛ کودک به تفکر انتقادی مجهز می شود و درک می کند چیزی که در اسباب بازیِ خود می بیند تنها یک تفسیر از واقعیت است و همه ی آن نیست.

عملکرد تحصیلی بهبود ‌یافته و ارتباط آن با هنر:

تحقیقات نشان داده اند که ارتباطی بین هنر و دیگر موفقیت ها وجود دارد. بر اساس گزارش های علمی کودکانی که در فعالیت های هنری شرکت می کنند (حداقل سه ساعت، ۳ روز هر هفته در طول یک سال است) چند برابر در موقعیت های تحصیلی آینده شان موفق هستند. مثلا شرکت در مسابقات ریاضی یا علوم یا برنده شدن در مسابقات شعر و ادبیات در بین این بچه هایی که فعالیت هنری داشته اند با فاصله بیشتر است.

حالا که با برخی از جنبه های آموزش هنر و مهارت های مرتبط با این آموزش ها آشنا شدید، به برخی از کارهایی که والدین و مربیات می توانند برای افزایش این سطح آموزشی انجام دهند:

* ارتباط آن ها را با طبیعت بیشتر کنید و برای تقویت آن از هر فرصتی استفاده کنید. گاهی وقتها اجازه دهید بچه ها از اعماق وجود طبیعت را لمس و احساس نمایند، به عنوان مثال اگر شرایط را بی خطر دیدید می توانید آنها را در طبیعت برای انجام هر کاری از گل بازی گرفته تا بازی کردن در کنار رودخانه و آب بازی رها کنید.

* لازم است مشاهده کردن، نگاه کردن عمیق و دقت کردن به جزییات را به فرزندانتان بیاموزید.

* در سبد اقتصادی خانواده تان بخشی را به حوزه هنر اختصاص دهید. به عنوان مثال در فرصت های مناسب بچه ها را به دیدن نمایش های خوبی که اجرا می شود ببرید، همچنین رفتن به کنسرت موسیقی، نمایشگاه های نقاشی، کارگاه های قصه خوانی و داستان نویسی را فراموش نکنید.

* شرایطی را فراهم آورید که بچه ها بتوانند در فرصت هایی که برایشان فراهم می شود کار با مواد، فرم و رنگ ها را امتحان کنند.

* گاه گاهگاهی فرزند خود را در تماس با آلات موسیقی و سازهای مختلف قرار داده تا گوش آنها و حس شنوایی شان با کشش و صدای نت ها آشنا شود.

* وقتی مشغول بازی کردن با آنها هستید سعی کنید برای آنها فضاهای نمایشی ایجاد کنید مثلا وقتی برایشان داستانی تعریف می کنید، با استفاده از وسایل ساده ای که در اختیار دارید به بازسازی آن با عروسک ها و وسایل نمایشی بپرازید.

* اگر خودتا اهل هنر هستید نباید روی سبک خاصی از آن اصرار کنید. بچه ها گرایش شخصی خودشان را در طول زمان پیدا می کنند، و عجله ای برای آن نداشته باشید.

* به بچه ها وقتی در حال انجام کارهای هنری هستند اجازه ابراز وجود، عقیده و احساسات دهید. بگذارید آزادانه از طریق نقاشی، موسیقی، بازی های نمایشی و … با خیالپردازی هر آنچه را که دوست دارند به زبان ساده بیان کنند.

* یادتان باشد وقتی اثری را خلق می کند حالا این اثر در هر قالبی که باشد، در موردش قضاوت نکنید.

* اگر فرزند شما ابراز تمایل کرد می توانید آثار و بازی های او را در قالب اجرای نمایشنامه و … به نمایش دیگران بگذارید.

* در کتابهایی که برای خواندان برای آنها انتخاب می کنید بخشی را نیز به زندگینامه هنرمندان و آشنایی با آثارشان اختصاص دهید.

* در تعاملاتتی که با بچه ها دارید از آنها یک موجود استثنایی نساخته و از او انتظارات خارق العاده نداشته باشید؛ بلکه تا جایی که می توانید آنها را تشویق کنید خودشان باشند و به توانایی هایش در هر قالب و سبکی که هست احترام گذاشته و آن را ارزشمند بدارید.

* می توانید از برخی از اسباب بازی های مناسب که در آن ابزارهای مناسبی برای آشنایی کودکان با دنیای هنر می گذارد نیز استفاده نمائید.